این آخر هفته، ما به تماشای انیمه‌ای سایبرپانک از مامورو اوشی، فیلمی کالت از کیوشی کوروساوا و اثری درباره یک دختر استریمر خواهیم پرداخت. این فیلم‌ها با نگاه بدبینانه‌ای به فناوری و تأثیرات آن بر انسان، موضوعاتی را بررسی می‌کنند که همیشه در ذهن داستان‌گویان بوده است.
یکی از ژانرهای سینمایی که نگرانی‌های مربوط به پیشرفت فناوری را به تصویر می‌کشد، ژانر تکنوهارر است. این ژانر با استفاده از اختراعات صنعتی، دستگاه‌های الکترونیکی و ابزارهای دیجیتالی، تجربیات وحشت‌زایی را برای تماشاگران به ارمغان می‌آورد. در این سری مقالات «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟»، دو فیلم به همین ژانر تعلق دارند: “نبض” (Pulse) به کارگردانی کیوشی کوروساوا و “دوربین” (Cam) به کارگردانی دنیل گولدهیبر.
فیلم اولی که انتخاب کرده‌ام، برخلاف دو فیلم دیگر، به ژانر تکنوهارر تعلق ندارد. این فیلم یکی از معروف‌ترین آثار علمی-تخیلی سی سال اخیر است که آینده‌ای سایبرپانکی را برای نسل بشر به تصویر می‌کشد. این فیلم که خوش‌بینی به فناوری ندارد، به بررسی جایگاه هویت انسانی در دنیایی پر از افزونه‌های مصنوعی می‌پردازد. از فیلم “شبح درون پوسته” (Ghost in the Shell) به کارگردانی مامورو اوشی صحبت می‌کنم.
انیمه شبح درون پوسته
کارگردان: مامورو اوشی
بازیگران: آتسوکو تاناکا، آکیو اوتسوکا
سال اکران: ۱۹۹۵
خلاصه داستان: داستان در مورد یک پلیس زن سایبورگ و همکارش است که به دنبال یک هکر مرموز و قدرتمند به نام «پاپت مستر» هستند.
شبح درون پوسته، یکی از برجسته‌ترین آثار مامورو اوشی است که جیمز کامرون آن را به عنوان “نخستین فیلم انیمیشنی بزرگ‌سالانه که به سطحی از تعالی ادبی و بصری رسید” توصیف کرده است. این فیلم نه تنها در دنیای انیمیشن و انیمه، بلکه در سینمای علمی-تخیلی نیز اثری مهم و تاثیرگذار محسوب می‌شود. به عنوان مثال، واچوفسکی‌ها هنگام ساخت نخستین فیلم ماتریکس، از این انیمه به عنوان مرجع استفاده کردند.
شبح درون پوسته دنیایی سایبرپانکی را به تصویر می‌کشد که تمامی عناصر یک دستوپیای علمی-تخیلی را داراست. تصویرسازی‌های خلاقانه اوشی و تیم استودیوی پروداکشن آی جی، به همراه فضای ملانکولیک فیلم، در حافظه علاقه‌مندان به سینما باقی مانده‌اند. اما آنچه این انیمه را به جایگاهی ویژه رسانده، جدیت و بلوغ آن در برخورد با مفاهیم فلسفی عمیق مرتبط با بحران وجودی، هویت و خودآگاهی است. فیلمنامه اقتباسی کازونوری ایتو از مانگای ماسامونه شیرو، سفری عمیق به معنای انسان بودن را ارائه می‌دهد. شبح درون پوسته، همچون بسیاری از آثار برجسته علمی-تخیلی، انسان را با سوالات بنیادی و وجودی‌اش روبرو می‌کند.
فیلم دوربین
کارگردان: دنیل گولدهیبر
بازیگران: مدلین بروئر، دوین دروید، پچ دارا
سال اکران: ۲۰۱۸
خلاصه داستان: آلیس، یک استریمر جاه‌طلب، روزی از خواب بیدار می‌شود و متوجه می‌شود که با بدل خود جایگزین شده است.
فیلم دوربین به عنوان جدیدترین و کمتر شناخته‌شده‌ترین فیلم این هفته، توسط دنیل گولدهیبر ساخته شده است. این فیلم ارزان‌قیمت و جمع‌و‌جور، به عنوان نخستین اثر این فیلمساز جوان، ایده‌ای مدرن در ژانر «تکنوهارر» را دنبال می‌کند. گولدهیبر با روایت داستانی درباره عصر شبکه‌های اجتماعی، داستان دختری استریمر را به تصویر می‌کشد که در چرخه‌ای بی‌پایان از تلاش برای جذب و حفظ توجه مخاطبان خود گرفتار شده است. او برای حفظ موقعیت خود در میان تولیدکنندگان محتوا، باید به طور مداوم ایده‌های جدید و عجیب‌تری ارائه دهد. این داستان به نوعی تمثیلی برای قدرت بی‌پایان پرسوناهای رسانه‌ای شخصی است که ممکن است از کنترل خالق خود خارج شوند.
کارگردانی گولدهیبر با انرژی و تنوع بالا، توانسته بر محدودیت‌های لوکیشن‌های فیلم غلبه کند. همچنین، فیلمنامه معمایی و بازی عالی مدلین بروئر، تماشاگران را در سفر رازآمیز و ترسناک شخصیت اصلی همراه می‌کند و تجربه‌ای گیج‌کننده و هیجان‌انگیز را ارائه می‌دهد.
فیلم نبض
کارگردان: کیوشی کوروساوا
بازیگران: هاروهیکو کاتو، کویوکی، کومیکو آسو، کوجی یاکوشو
سال اکران: ۲۰۰۱
خلاصه داستان: دو گروه انسان شواهدی پیدا می‌کنند که نشان می‌دهد ارواح قصد دارند از طریق اینترنت وارد جهان بشری شوند.
فیلم کالت «نبض» از کیوشی کوروساوا، به عنوان یکی از اولین آثار ترسناک معاصر شناخته می‌شود که به تنهایی انسان در عصر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌پردازد. این فیلم تصویری از زندگی انسان‌های منزوی پشت مانیتورها را به نمایش می‌گذارد و اینترنت را به عنوان وسیله‌ای برای ارتباط معرفی می‌کند. با این حال، نمایشگرها و تصاویر وب‌کم‌ها در این فیلم به حقایق ناخوشایند و تیره‌ای راه می‌یابند. با وجود این، محوریت «دوستی» در نبض، هسته احساسی قوی‌تری به آن می‌بخشد و آن را در مقایسه با برخی دیگر از آثار ترسناک کوروساوا متمایز می‌کند.
دیگر ویژگی‌های برجسته فیلم‌های کیوشی کوروساوا نیز در «نبض» مشهود است. او به عنوان یکی از مولفان برجسته سینمای وحشت، توانایی خلق تعلیق و اتمسفر را با استفاده خلاقانه و کنترل شده از صدا، لوکیشن و ریتم به نمایش می‌گذارد. داستان فیلم درباره ارتباط جهان انسان‌ها و ارواح، ایده‌ای خلاقانه و مثال‌زدنی است که برای پرداخت تماتیک متن، ظرف بسیار مناسبی می‌سازد.
